Cursus Vertel de verhalen verder!! Het woord is aan … Hagar en Sara
Bij deze cursus horen thuisopdrachten ter aanvulling
De verhalen uit de bijbel zijn eeuwenlang verder verteld. Het zijn verhalen uit oude tijden, die meestal over mannen gaan. Ook bij het verder vertellen hebben vooral mannen de kans gekregen er betekenis aan toe te kennen. Als we deze verhalen nu vanuit het perspectief van vrouwen betekenis geven, vertellen we ze werkelijk vérder. We voegen er onze eigen ervaringen aan toe en we lezen ze vanuit nieuwe invalshoeken. We laten de vrouwen die er in voorkomen en over wie de teksten zo weinig zeggen, aan het woord om hun verhalen te horen. Zo worden de verhalen vérder verteld dan ze ooit verteld zijn.
Deze cursus reikt methoden aan om verhalen zo te lezen dat duidelijk wordt wie er wel en wie er juist niet macht in krijgt toegekend. Het gaat erom wiens of wier belangen er met de verhalen gediend zijn. Door te vragen wie er niet spreekt, handelt en kijkt in de verhalen, word de aandacht gericht op degenen die geen macht hebben en oefen je je gevoeligheid om te zien welk beeld je wordt gepresenteerd. Daarbij gaat het vaak om de vrouwen, die niet zichtbaar zijn in een patriarchale samenleving (hier met name Sara, Hagar en Idit), maar het gaat ook om al degenen die ondergeschikte posities innemen in kyriarchale situaties (hier met name Hagar ten opzichte van Sara). Om de verhalen te achterhalen van wie niet spreekt, niet handelt en niet kijkt, kijken we deels naar vergelijkbare situaties die wel vanuit het perspectief van vrouwen en slavinnen beschreven zijn. Voor een belangrijk deel laten we de vrouwen door middel van een eenvoudige vorm van bibliodrama zelf kijken, spreken en handelen.
1 Beginnen met verder vertellen
We lezen Genesis 11 - 23 en vullen het verhaal aan waar het Sara, Hagar en andere vrouwen betreft.
Wat vertellen onze eigen ervaringen ons over deze vrouwen?
2 Sara's verhaal verder verteld
Telkens als Sara in Genesis ter sprake komt, gaat het over voortplanting en seksualiteit. Haar rol is die van 'vrouw van' en 'moeder van'. En dat laatste niet eens uit eigen kracht.
Waarom werd en wordt haar verhaal zo verteld?
3 Hagars verhaal verder verteld (1)
Hagar speelt een grote rol in de Afro-Amerikaanse geloofsgemeenschap. Vooral zwarte vrouwen herkennen zich in haar. Met Hagars verhaal vertellen ze hun eigen verhaal verder.
Welke vragen stelt hun herkenning aan ons?
4 Hagars verhaal verder verteld (2)
Witte westerse mensen identificeren zich makkelijk met Sara en Abraham. Dat is te zien aan hoe zij in commentaren en hervertellingen het verhaal van Hagar vertellen.
Lukt het ons daar doorheen te prikken?
5 Heb je wel gehoord van … Idit, Lotte en Iditte?
We verdiepen ons in het verhaal van de vrouw van Lot. De bijbeltekst zegt weinig over haar, des te meer wordt er in hervertellingen ingevuld. Wat zegt dat over de vertellers en hoe denken we zelf dat haar verhaal luidt? Ook besteden we aandacht aan het verhaal over de dochters van Lot, dat zelden verteld wordt.
6 "Vertel onze verhalen verder"
In deze tijd leven Palestijnse en Israëlische vrouwen op gespannen voet met elkaar, net als hun voormoeders Hagar en Sara. Hun verhalen worden verder verteld in een boekje samengesteld door een groep Nederlandse vrouwen, die hen bezocht.
Indien mogelijk wordt voor deze bijeenkomst een gast-spreekster uitgenodigd die zelf op bezoek is geweest bij Palestijnse en Israëlische vrouwen en met ze gesproken heeft.
7 Afsluitende viering
Daarna houden we een afsluitende viering over het verder vertellen van verhalen.
"Het verhaal van de dienstmaagd"
Afhankelijk van beschikbaarheid van een DVD met Nederlandse ondertiteling (die heb ik nog niet gevonden) kan aan de cursus een bijeenkomst worden toegevoegd over de film The Handmaid’s Tale. Deze film laat in een modern verhaal de complexe verhoudingen zien, die ontstaan in een situatie zoals die waarin Hagar en Sara zich bevonden.